بررسی اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر برخی صفات زراعی ذرت (zea mays l.)

به منظور مطالعة اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر رشد ذرت تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی­آباد در سال1390 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت کرت­های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار روی هیبرید ذرت سینگل کراس 704 اجرا شد. عامل اصلی در چهار سطح تنش خشکی (آبیاری پس از75 ، 95 ، 115 و 135 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس a) و عامل فرعی در چهار سطح تراکم خاک (بدون تراکم، تراکم ملایم با 4، تراکم متوسط با 8 و تراکم شدید با 12 بار تردد تراکتور جاندیر مدل 3140) بود. بر اساس نتایج اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر بسیاری از صفات اندازه­گیری شده در آزمایش معنی­دار بود. برای صفات قطر ساقه، عمق نفوذ ریشه، تعداد ریشة هوایی در بوته، وزن خشک ریشه و اندام­های هوایی، شاخص برداشت، تعداد بوته بلال­دار هنگام برداشت و عملکرد دانه اثر تنش­ خشکی و تراکم خاکاز نظر آماری معنی­دار شد. برای صفت وزن خشک ریشه اثر تنش تراکم خاکاز نظر آماری معنی­دار و موجب کاهش شد. برای صفات کلروفیل برگ و پروتئین دانه فقط اثر تنش خشکی از نظر آماری معنی­دار گردید. در شرایط تنش تراکم خاک رشد ریشة هوایی تحریک و نسبت به شرایط تنش خشکی بیشتر شد. اما افزایش تعداد ریشة هوایی تأثیری در افزایش عملکرد دانه نداشت. افزایش تراکم خاک از نفوذ ریشه به طرف عمق جلوگیری و بر عکس افزایش تنش خشکی موجب نفوذ ریشه به طرف عمق شد. تنش­ با روندی ثابت موجب ضعیف شدن قطر ساقه ذرت گردید. روندی ثابت در کاهش وزن خشک اندام­های هوایی و عملکرد دانه در اثر اعمال تنش مشاهده شد. تنش خشکی بیشتر از تنش تراکم خاک قادر بود بر صفات کلروفیل برگ و پروتئین دانه مؤثر باشد که این به نوبه خود نقش تعیین کننده آب در مزرعه را ثابت می­کند. تنش خشکی قادر به کاهش شاخص برداشت بود و تراکم خاک در شدیدترین حالت قادر به کاهش در این شاخص شد. تنش­ها تعداد بوته های زایا و بلال دار ذرت را کاهش دادند.